Izarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra DesgaitutaIzarra Desgaituta
 
MAS SOBRE IZTUETA 
 
La Voz de España 13-XII-1968  
 
La Voz de España, 13-XII-68

POLIFACETICO
Siempre me ha llegado a interesar vivamente todo lo relacionado con Juan Ignacio de Iztueta, ilustre zaldivitarra.

Ahora venimos a saber que Iztueta cultivó la lengua castellana.

Hasta en género poético, por añadidura. Que mantuvo correspondencia con el extranjero; que realizó viajes Cuera de la provincia; que residió algún tiempo en Burgos; que se relacionó con amistades muy diversas y significativas de aquel tiempo.

Don José Garmendia, uno de los que más han escrito sobre Iztueta, nos ofrece valiosos datos y detalles.

El propio Iztueta, sin embargo, confiesa poseer muy modesto» recursos y limitados alcances.

EN CASTELLANO

Son muchos y variados —nos dice José Garmendia— los trabajos de Iztueta en castellano.

Sobre el método que a su juicio se debiera seguir en las escuelas de primera enseñanza de esta reglón para enseñar el castellano; sobre versos de Plauto y la traducción literaria de los mismos al castellano; sobre versos vascos referentes a la dominación romana; sobre el origen de apellidos vascongados; sobre la guerra de España entre Francia y Alemania  tiempos de Carlos V, etc.

CORRESPONDENCIA

Entre otras correspondencias, destaca la que sostuvo con el  profesor de literatura griega y  secretario de la Academia Francesa, en Toulouse, en la sección de la Facultad de Letras.

Hay tres cartas dirigidas a Iztueta, en francés, en los años 1826, 1827 y 1830.

Tratan de los precios que le piden a dicho señor por unos libros que parecen ser del Padre Larramendi.
Por estas fechas —según Garmendia— Iztueta cumplía el cargo de verificador de pasaportes.

SUS AMISTADES

Iztueta fue amigo del político, novelista, historiador y poeta español Estébanez Calderón.

Iztueta estuvo varias veces en Vitoria. En 1832, viviendo en San Sebastián, fue invitado por un importante señor de Madrid, para dar una conferencia sobre el vascuence, en la casa de  cultura de don Vicente Vinuesa.

Se le atribuyen a Jorge Borrow dos artículos en que habla de la obra de Iztueta. Iztueta, por consiguiente cobra un nuevo relieve para nosotros.

Se anuncia la edición de las «Obras meditas de Iztueta».

Cuanto más grandes somos en humildad —dice Rabindranath Tagore— tanto más cerca estamos de la grandeza.

Aun, por lo visto, estamos lejos de conocer la autentica dimensión literaria del que fue llamado «El gran bailarín».

EZTABAIDAK

Inazio  Aranguren jaunaren eskutitz bat (karta bat) artu det Azpeiti’tik
Au dio:

EGA LUZEKOA

Guk  uste ta  pentsatzen genduen baño ondotxoz ega luzeagoko txoria zan Juan Inazio Iztueta, Zaldibi'ko seme aipatua.

Bere burua ezjakintzat jotzen zuen Iztueta'k, gaitasun laburrak zituela aitortuaz. Ez degu bear bezala ezagutu.

Laister azaltzekoa omen da bere lan bat, Iztueta’ren alderdi berri batzuek erakutsiko dizkiguna.

Nik ez dakit zergatik dan. Iztueta’ri dagokion guzia biziro arduratsu irakurtzen det. Len, orain, betí.

ERDERAZKO LANAK

Gaztelera (castellano) era landu zuen lztueta'k, aridanean.

Jose Garmendia jauna erruz ari da saiatzen Iztueta zer zan ezaguterazten.

Amaikatxo letra ba-du  egiña Garmendia jaunak Iztueta'ri buruz.

Auek jakin ditugu len ez genezkigunak: Erderaz etzuela itz-lauz (prosa) bakarrik idazten; olerkiak (poemas) ere moldatzen zituela.

Atzerriko jakitunekin artu-emanak izan zituela; maiz samar egin zituela irtenaldiak Gipuzkoa'tik kanpora; aldi batean Burgos'en bizi izan zala.

Ezaguera aundiak zituela garai artan, itzal aundiko jendearekin.

Erderaz idatzitako lan batzuek: Gure lurraldeko eskoletan erderaz nola erakutsi bear litzakean; Plauto'ren bertsoak erderara nola itzuli; Erromatarren agintaritza izan zan denborako euskal bertsoeri buruz; euskal deituren (apellidos) oñarriari buruz; Karlos V garrenaren denboran izandako gerrateari buruz, eta abar.

LAGUNAK

Gipuzkoa'z kanpo lagun asko zuen Iztueta'k.

Aietako bat, Frantzes Akademiaren sekretariotza

Toulose'n egiten zuena.

Jaun ark iru karta idatzi zizkion Iztueta'ri,  frantzesez.

Bat, 1826'garren urtean egiña dago: bestea, 1827 garrenean; irugarrena, 1830'garrenean.

Beste lagunetako bat: Estebanez Calderón,  españitar politiko, idazle ta olerkaria (poeta).

Bitori'n sarritan izaten zan Iztueta. 1832'garren urtean Donosti'n bizi zalarik, euskerari buruzko itzaldi bat Madrid'eman zezala, eskatu zioten.

Bizente Vinuesa jaunaren kultura etxean, … zuzen.

OSORIK EBAGUTU NAI

Egarri berri bat sortu zaigu.

Iztueta, zan bezela, oso-osorik ezagutzeko egarria.

Bertso-jartzalle ta dantzari maixu bezela ezagutzen degu. Baila istorilari bezela ere. Ez da naikoa. Ala bearko zuen, besterik izan ezpalitz; beste alderdirik agertu ezpalitzaio.

Ta…osorik ezagutzeko aukera ori laister izango degu